Odpowiedzialność za długi osoby prowadzącej działalność gospodarczą po przekształceniu w spółkę
Kodeks spółek handlowych daje możliwość, aby przedsiębiorca będący osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą (przedsiębiorca przekształcany), mógł przekształcić formę prowadzonej działalności w jednoosobową spółkę kapitałową (spółkę przekształconą), czyli spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółkę akcyjną. W tym celu należy przygotować specjalne dokumenty, między innymi wycenę składników majątku przedsiębiorcy przekształcanego, sprawozdanie finansowe, plan przekształcenia czy dokumentacje rejestrową. Proces ten może wydawać się skomplikowany, jednak w ramach kancelarii przeprowadziliśmy już tyle przekształceń, że można powiedzieć, iż znamy tę tematykę na wylot.
Jakie to ma znaczenie w zakresie odpowiedzialności za długi?
Otóż mimo wykonania szeregu czynności opisanych wyżej pozostają pewne zagadnienia związane z przekształceniem działalności, o których przedsiębiorcy niemal zawsze zapominają. Jednym z nich jest kwestia odpowiedzialności za długi przedsiębiorcy przekształcanego po przekształceniu w spółkę. „Dłużnik będący osobą fizyczną ponosi solidarną odpowiedzialność na podstawie art. 58413 k.s.h, jeżeli wierzyciel wytoczy przeciwko niemu powództwo w okresie biegu terminu określonego w tym przepisie” – tak wynika z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2017 r., podjętej w ramach spraw pod sygn. III CZP 98/16 oraz III CZP 113/16, przecinającej przynajmniej w części pewne wątpliwości praktyków co do rozumienia 3-letniego terminu zawartego w przywołanym przepisie. Zgodnie z jego brzmieniem, przedsiębiorca przekształcany odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania przedsiębiorcy przekształcanego związane z prowadzoną działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia.
Przepis, który generuje wątpliwości
Po pierwsze, nie było jasne jak wpływa wszczęcie postępowania sądowego na odpowiedzialność przedsiębiorcy przekształcanego. Część doktryny prawniczej przyjmowała, iż wszczęcie postępowania sądowego w terminie 3 lat przerywa bieg przedawnienia. Przyjmując za rozumowaniem Sądu Najwyższego, taki pogląd był błędny – ponieważ 3-letni termin jest zawity, po jego upływie roszczenie wygasa, czyli przestaje istnieć. Jednocześnie wobec terminów zawitych nie stosuje się instytucji przedawnienia z art. 123 kodeksu cywilnego. Po drugie, termin solidarnej odpowiedzialności przedsiębiorcy przekształcanego zaczyna biec od momentu przekształcenia, a nie według wymagalności roszczeń. Zatem jeżeli w terminie 3 lat od przekształcenia w spółkę nie złoży się pozwu przeciwko przedsiębiorcy przekształcanemu, to traci się możliwość sięgnięcia po zaspokojenie roszczeń bezpośrednio z majątku przedsiębiorcy przekształcanego. Jednocześnie, termin ten nie ulega przerwaniu, zawieszeniu, skróceniu lub wydłużeniu.
